Hoe word jij nou zo ver gebracht om iets te gaan doen? En wanneer doe je wat de hypothalamus wil en wanneer luister je juist naar de prefrontale cortex?
Probeer eens aan iets heel positiefs te denken. Aan iets lekkers of iets fijns. Iedereen die deze zin leest, zal zich daarbij iets heel anders voorstellen. Het kan een stevige omhelzing van je kind zijn. Of een geslaagde deal op je werk. Een vrijpartij met iemand, naar wie je verlangt. Een rondje hardlopen waarbij je precies in het juiste ritme komt. Muziek, ballet of andere kunst. Of eten; chocola, drop, een Febo-kroket of de signature dish van je favoriete topkok in een driesterrenrestaurant.
Allemaal verschillende onderwerpen en verschillende thema’s. Maar het resultaat is een fijn gevoel. Dit gevoel komt uiteraard ergens vandaan. Het is een resultaat van stofjes, die aangrijpen op ontvangers in bepaalde hersengebieden, waardoor er weer andere of meer stofjes vrijkomen. Pure scheikunde dus. Een belangrijk hersengebied waar deze aangename stofjes hun werk doen, is het limbisch systeem. Dit limbisch systeem is, misschien wel het lastigste te begrijpen hersengebied in ons verhaal. Het kan je namelijk helpen om je doel – een duurzaam verlaagd gewicht – te behalen, maar het kan je ook stevig in de weg zitten. Je zou het systeem kunnen omschrijven als twee figuurtjes op je linker en je rechter schouder die op je in praten. Je weet dat je het zelf bent, maar toch vechten ze om de aandacht.
Het limbisch systeem kan je in verleiding brengen als je langs de etalage van de bakker loopt en je honger hebt. Op dat moment beweegt het systeem mee met de kant kiezen van de hypothalamus, om je gedrag op zo’n manier aan te sturen dat je gehoor geeft aan de lokroep van de hypothalamus. Dat wil zeggen dat je een aangenaam gevoel kan krijgen als je die tompouce hebt gekocht en opgegeten. Dat gevoel zal je, in ieder geval tijdelijk, het idee geven dat dit een goede actie was.
‘Het limbisch systeem is sterk verbonden met de andere hersengebieden, de rest van je lichaam en je omgeving. Dit sluit aan bij het idee dat er een netwerk bestaat tussen je hoofd, je lichaam en de omgeving.’
Aan de andere kant kan het limbisch systeem ook geleid worden door je prefrontale cortex. Bijvoorbeeld door je een goed gevoel te geven als je bent doorgelopen en die tompouce hebt laten liggen. Of als je voor een gezonder alternatief hebt gekozen. Dat goede gevoel zal je ook helpen als je in een grafiek kijkt, waarin je kunt zien dat je daadwerkelijk op een verantwoorde manier aan het afvallen bent. Het limbisch systeem is dus misschien abstracter dan de hypothalamus (verzamelaar en ‘tegenwerkend’) en de prefrontale cortex (verstandig en ‘meewerkend’) als het gaat om gezond gewichtsverlies. Dit past ook wel bij de functie van het limbisch systeem, als schakelkast van ‘het gevoel’. Daarnaast is het limbisch systeem sterk verbonden met de andere hersengebieden, de rest van je lichaam en je omgeving. Dit sluit aan bij het idee dat er een netwerk bestaat tussen je hoofd, je lichaam en de omgeving.
Het limbisch systeem maakt met je gevoel, dat ook nog eens gekoppeld is aan herinneringen, snelle inschattingen of iets veilig is of prettig. Dat kan via een herinnering zijn: ‘Dat eten ken ik nog, dat was lekker’. Maar ook via een beoordeling: ‘Die persoon komt betrouwbaar over’ of ‘Dat donkere steegje ga ik nu niet in’. In de oertijd kon het limbisch systeem levensreddend zijn, bijvoorbeeld op momenten dat de hypothalamus gefocust was op voedsel dat werd waargenomen, maar het limbisch systeem meekreeg dat er zich een leeuw in de buurt bevond. Het limbisch systeem is in staat herinneringen en gevoel aan elkaar te koppelen en te onthouden.
Het limbisch systeem speelt een belangrijke rol in het beloningsgebied, waar we de hele dag mee geconfronteerd worden. Complimentjes op het werk, een lieve opmerking van je partner of omhooggestoken duimpjes en hartjes op social media. De scheidslijn tussen een prettig gevoel en groepsdruk is met name op social media, natuurlijk erg dun. Hier is zaak om positieve ondersteuning te onderscheiden van negatieve druk. En moet je oppassen het steuntje in de rug niet te laten ondersneeuwen door een gevoel van niet goed genoeg te zijn.
Het limbisch systeem kan je dus zowel motiveren als demotiveren. Soms bewust, maar vaak ook onbewust.
Kernpunten van dit gedeelte:
- Het limbisch systeem is betrokken bij het gevoel van beloning
- Het kan de hypothalamus, maar ook de prefrontale cortex ondersteunen
- En daardoor ‘meewerken’ maar ook ‘tegenwerken’ bij het proces van gewicht verliezen als het gaat om gezond gewichtsverlies
1 reactie
Dit is een lastig te begrijpen stuk informatie. Ik moest het een paar keer terug lezen maar begrijp het wel.